Энэ сарын 12-нд Дорноговь аймгийн нутагт эхэлсэн Монгол Улс, БНХАУ-ын “Талын түнш-2024” хамтарсан цэргийн сургуулилт нь хоёр орны хооронд хамтран зохион байгуулж буй хамгийн анхны цэргийн хээрийн сургуулилт юм. Хятадын талаас бүтэн батальоны дайтай цэрэг, төрөл бүрийн зэвсэг, дугуйт техник илгээн оролцож байна. Тэгвэл энэхүү “Талын түнш-2024” хамтарсан сургуулилтаас бид юуг ойлгож болох вэ? хэмээн chinamil.com-ийн сэтгүүлч Ли Чао бичжээ.

Нэгдүгээрт, хоёр орны хооронд цэргийн харилцан итгэлцлийг дэмжиж байна. Сүүлийн хорин жилд Монгол, Хятадын цэрэг, батлан хамгаалахын хамтын ажиллагаа урт хугацааны өсөлттэй үзэгдэж буй нь 2004 онд талууд Монгол, Хятадын батлан хамгаалах, аюулгүй байдлын зөвлөлдөх уулзалтаар тавьсан тулгын чулуунаас эхтэй бөгөөд 2009  онд хоёр талын цэргүүд хамтран энхийг сахиулах хамтарсан сургуулилт хийсэн бол 2013 онд байгалийн гамшгийн үед авран хамгаалах “Хээрийн пионер” нэртэй сургуулилтыг хийж байв. БНХАУ-ын Батлан хамгаалахын сайд 2021 онд Монгол Улсад айлчилснаас жилийн дараа хоёр талын батлан хамгаалахынхан виртуаль уулзалт зохион байгуулснаас хойш жил бүр цэргийн солилцоо, хамтын ажиллагаа тус хоёр орны хувьд улам эрчимжсээр “Хил хамгаалах хамтын ажиллагаа-2023” нэртэй хамтарсан цэргийн сургуулийг хил орчмын бүсэд зохион байгуулж байлаа.

“Талын түнш-2024” бол тус хоёр орны зэвсэгт хүчний хамтарсан анхны хээрийн сургуулилт ба агуулгын хувьд ч өмнө нь зохион байгуулсан энхийг сахиулах, гамшгийн үед авран хамгаалах ажиллагаа явуулах сургуулилтуудаас тэс өмнөө. Хятадын талаас батальоны дайтай цэрэг илгээсэн нь галт дайралт, ажиллагааны дэмжлэг, тээврийн дэмжлэг, техникийн дэмжлэг үзүүлэх гээд олон тусгай элементийг агуулсан учир олон төрлийн зэр зэвсэг, дугуйт техникийг Монголын нутаг руу илгээсэн нь хоёр орны хооронд цэргийн харилцан итгэлцэл үзүүлж буйг илтгэсэн хэрэг. Энэ нь цаашдаа хоёр орны хилийн бүс дэх энх тайван, тогтвортой байдлыг хангах олон удаагийн цэргийн солилцоо хийж болох эхлэлийг бататгаж өглөө.

Хоёрдугаарт, хоёр тал хамтран бүс нутгийн аюулгүй, тогтвортой нөхцлийг хамгаална. АНУ-ын талаас Ази-Номхон далайн орнуудад чиглэсэн дипломат нүүдэл хийх нь сүүлийн жилүүдэд олширсон. АНУ, БНСУ-ын тэргүүлэгчдийн 2023 онд гаргасан Вашингтоны тунхаглал Америкийн цөмийн шумбагч хөлгүүдийг Солонгосын хойг орчимд тараан байрлуулах боломжийг нэмэгдүүлж болзошгүй. АНУ, Япон, БНСУ хамтран анх удаа гурвалсан агаарын сургуулилтыг тухайн жилдээ зохион байгуулж, тус хойг дахь түгшүүрт байдлыг улам хурцатгаж байв. Энэ жил АНУ, Япон, Филиппин улстай гурван талт уулзалт зохион байгуулсан нь бүс нутгийн зөрчилдөөнийг өдөөн хатгасан. Дээрх нүүдлүүд нь тус бүсийн орнуудын стратегий нь аюулгүй байдлыг хутган үймүүлээд зогсохгүй, аль нэг талыг сонгох шахаанд оруулж байна. Энэ утгаар нь авч үзвэл Монгол Улс зэвсэгт хүчний хамтын ажиллагааны олон талт байр суурийг хадгалж, Хятадтай хамтран цэргийн хээрийн сургууль хийж буй нь гурав дагч талыг онилоогүйгээ харуулж байна гэж ойлгож болох юм. Монгол-Хятадын хамтарсан цэргийн сургууль нь тус улс зөрчилдөөний урхинд чирэгдэж орохын оронд хөрш зэргэлдээ орнуудтайгаа батлан хамгаалахын прагматик хамтын ажиллагаа байгуулахыг эрмэлзэж, Хятадтай хамтран бүс нутгийн аюулгүй, тогтвортой байдлыг хангахыг хичээж байгаа нь илт.

Гуравдугаарт, хоёр тал хамтран Дэлхийн аюулгүй байдлын санаачлагыг хэрэгжүүлнэ. БНХАУ, Монгол Улсын хооронд Шинэ эрин эхлүүлж, Хэтийг харсан дэвшилтэт стратегийн хамтралын талаарх хамтарсан мэдэгдэлд/2022 он/ Монголын тал цаг уурын өөрчлөлт, терроризм зэрэг дэлхийд тулгамдсан олон асуудлыг шийдвэрлэхэд Хятадын талтай хамтран Дэлхийн аюулгүй байдлын санаачлагын хүрээнд гамшгаас сэргийлэх, гамшгийн хор хохирлыг бууруулах, нийтийн эрүүл мэндийг дэмжих чиглэлээр идэвхтэй хамтран ажиллах эрмэлзлэлээ илэрхийлсэн. Монгол, Хятадын хамтарсан цэргийн сургууль нь хууль бус зэвсэгт бүлэглэлийн үйл ажиллагааны эсрэг анхаарч Дэлхийн аюулгүй байдлын санаачлагын хүрээнд бодит хамтын ажиллагааг бий болгохыг эрмэлзэж байгаа юм.

Монгол, Хятадын талаас хамтран хэрэгжүүлж буй Дэлхийн аюулгүй байдлын санаачилга нь хоёр орны хооронд хэтийн стратегийн хамтралын эрүүл хөгжлийг хангаад зогсохгүй Зүүн хойд Азид аюулгүй байдлын засаглалыг хамтран байгуулж, аюулгүй байдлын ацан шалаанд орохоос сэргийлэх, зайлсхийх зорилготой. Иймийн учраас бүс нутгийн аюулгүй байдлын хамтын ажиллагаанд эерэг, тогтвортой энерги шахахад идэвхийлэн үүрэг гүйцэтгэнэ. Энэ жил БНХАУ, Монгол Улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохиож байна. Монгол, Хятадын батлан хамгаалахын харилцаа ирээдүйд яригдах шинэ утга агуулгыг улам баяжуулахын тулд олон салбарт хамтран ажиллаж буйг энд цохон тэмдэглүүштэй.