Оны өмнөхөн Монгол Улс Евразийн эдийн засгийн холбоотой түр хэлэлцээ байгуулахаар болж үүнийг нь учир мэдэх хүмүүс, фронтод байдаг бизнес эрхлэгчид улдан эсэргүүцэж байсныг эрхэм уншигч та санаж байгаа байх. Манай цахим хуудас ч бас энэ талаар дуугүй өнгөрөөгүй бөгөөд “ЕАЭЗХ гэх хавх” гэх нийтлэл нийтэлж байлаа. Тэгвэл галт тэрэг нэгэнт хөдөлжээ. ОХУ-ын “Интерфакс” агентлагт мэдээлснээр Монгол Улс, ЕАЭЗХ-той чөлөөт худалдааны түр хэлэлцээр байгуулах асуудал дээр санал нэгджээ. Санал нэгдээд зогсохгүй дараах байдлаар импортын гаалийн татвар тогтоохоор талууд эхний байдлаар тохиролцоод байна.

Манай талаас дараах есөн барааг хасуулжээ. Үүнд:

Монгол Улсаас Евразийн орнууд руу 366 бараа экспортолох боломжтой болж байгаа юм. Ингэснээр манай экспортлогчид жилд 16.6 сая ам.долларын гаалийн татварыг тэглүүлэх боломж бүрдэж байна.

Манай улсын хувьд 2024 онд Евразийн эдийн засгийн холбооны гишүүн улс орнуудад 110.1 сая ам.долларын бараа экспортолж, 2.9 тэрбум ам.долларын бараа импортолсон нь худалдааны баланс алдагдаж байгааг харуулж байгаа юм. ЕАЭЗХ-ны орнуудад Монгол Улсаас эъкспортолж буй бараа нийт экспортод сүүлийн зургаан жилийн хугацаанд нэг орчим хувийг эзэлж байгаа бол импортод 25-30 орчим хувийг эзэлж байна. Гэвч үүнээс анхаарах нэг зүйл бий. ЕАЭЗХ-ны орнуудаас авч буй Монгол Улсын нийт импортын 95-аас дээш хувь нь зөвхөн ОХУ-д ногдож байна.

Нөгөөтээгүүр хэлэлцээрт Монгол Улсын импортын архины гаалийн 40 хувийн тарифыг тэглэхээр тусгасан. Ингэснээр ОХУ-аас импортолдог архи 95 орчим хувиар нэмэгдэхээр байна. Түүнчлэн ЕАЭЗХ-ноос Монгол Улсын талаас гаалийн тарифыг “0” болгох санал оруулсан 375 нэр төрлийн барааны 73.6 хувь буюу 276 бараа импортын харьцангуй давуу талтай, түүнээс 227 барааг сүүлийн таван жилийн 3-аас дээш жилд тогтмол импортолжээ. Тиймээс хэлэлцээрийн хүрээнд Монгол Улсын импорт л илүү нэмэгдэх хандлагатай байна. Өндийх гэж ядаж байгаа дотоодын зах зээлээ боомилж хаях уу,  хүнсний хувьсгал гэж цээжээ дэлдэж буй Ерөнхийлөгчийн бардамнал энэ хүрээд зогсох уу...

Их гүрнүүд олон жил бидэнд ил, далд хэлбэрээр тулгалт ирүүлсээр ирсэн. ШХАБ-д гишүүнээр элс гэсэн. Бид эелдгээр татгалзсан. Тусгаар улсуудын хамтын нийгэмлэгт гишүүнээр элс гэсэн. Бас л татгалзсан. Хамтын аюулгүй байдлын гэрээний байгууллагад гишүүнээр элс гэсэн. Бид ч татгалзсаар өнөөг хүрсэн. Тэгж, тэгж явсаар эцэст нь ЕАЭЗХ-нд түр нэртэй бүр гэрээ байгуулах дээрээ тулаад байна. Уг нь бид “Алсын хараа-2050” урт хугацааны бодлогын үзэл баримтлалдаа хөдөө аж ахуйн салбарыг эдийн засгийн тэргүүлэх зургаан чиглэлийн нэг болгоод “эдийн засгийн тэргүүлэх салбар болгон хөгжүүлнэ” гээд заачихсан байдаг. Гэтэл бид энд, тэндхийн хавханд өөрсдөө гүйгээд л орчих юм.