Монгол Улс 5G сүлжээг 2025 оны 5 дугаар сарын 16-нд албан ёсоор асааж, технологийн шинэ эринийг эхлүүллээ. Энэ нь Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны 2025 онд хийж, хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн гол ажлыг нэг юм. Уг арга хэмжээг Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү нээлээ.

Тэрбээр, “Радио давтамжийн нөөц нь дэлхийн эдийн засгийн чухал хөрөнгө юм. Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага энэхүү нөөцийг улс орнуудад хуваарилдаг бөгөөд сонгон шалгаруулалтыг олон улсын гэрээний дагуу явуулдаг. Энэ ажлыг зохион байгуулсан Харилцаа холбооны зохицуулах хороо (ХХЗГ) болон идэвхтэй оролцсон үүрэн холбооны операторуудад талархал илэрхийлье.

5G технологи нь зөвхөн хурдан интернэт биш, харин шинэ эдийн засаг, технологийн дэвшилд суурилсан аж үйлдвэрийн хөгжлийн суурь болно. Энэ нь орон нутгийн иргэд, ялангуяа алслагдсан багт амьдардаг хүүхэд, залууст нийслэлийн түвшний нийгмийн үйлчилгээг цаг алдалгүй авах боломжийг олгоно. Тухайлбал, сумын иргэд Улаанбаатарын эмнэлгүүдээс эрүүл мэндийн зөвлөгөө, тусламжийг шууд авах, хүүхдүүд дэлхийн шилдэг хичээлийг онлайнаар сонсох боломжтой болно.

Хамгийн гол нь 5G нь аж үйлдвэрийн шинэ эриний эхлэлийг тавина. Уул уурхайд жолоочгүй тээвэр нэвтрүүлэх, экспортыг нэмэгдүүлэх боломж бий болно. Судалгаагаар, 2030 он гэхэд Монгол Улсын ДНБ-ийн 1-4%-ийг 5G технологи бүрдүүлж, жил бүр 800 тэрбум төгрөгийн эдийн засгийн өсөлтийг бий болгоно гэж тооцоолж байна.

Хүний оролцоог багасгасан, дэлхийн зах зээлд өрсөлдөхүйц орчин үеийн аж үйлдвэрийг хөгжүүлэхэд эрчим хүч, хурдан бөгөөд хоцрогдол багатай интернэт гэсэн хоёр тулгуур чухал. 5G технологийн нэвтрүүлэлтээр бид энэ тулгуурын нэгийг амжилттай босгож, Монгол Улсын экспортын шинэ гүүрийг хамтдаа нээж байна” хэмээн онцлов.

5G сүлжээ нь өндөр хурдны интернэтээр хязгаарлагдахгүй харилцаа холбоо, аж үйлдвэр, боловсрол, эрүүл мэнд, уул уурхай зэрэг олон салбарт хувьсгал авчирна.

5G технологийн ашиг тус:

1. Хурдан, найдвартай интернет: Монголын хүн амын 45% нь Улаанбаатарт төвлөрсөн, харин хөдөө орон нутагт хүн ам сийрэг тархсан байдаг тул 5G-ийн өндөр хурд (10 Гбит/с хүртэл), бага хоцрогдол (1 миллисекунд) нь хот, хөдөөгийн дижитал хуваагдлыг багасгахад тусална. Жишээ нь, Улаанбаатарт онлайн үйлчилгээ, тоглоом, видео стриминг хурдан болж, хөдөөд ч өндөр хурдны интернетэд холбогдох боломж нэмэгдэнэ.
2.  

• Хөдөө орон нутгийн холболт сайжруулалт: Монголын хөдөөгийн иргэд, ялангуяа нүүдэлчид, уламжлалт харилцаа холбооны дэд бүтцэд хязгаарлагдмал хүртээмжтэй байдаг. 5G-ийн утасгүй технологитойгоор (жишээ нь, wireless local loop) хөдөөгийн сум, багуудад өндөр хурдны интернет нэвтрүүлэх боломжтой болж, малчид, орон нутгийн иргэд онлайн сургалт, цахим үйлчилгээнд хамрагдах боломжтой. Жишээ: Сэлэнгийн Бугант сумын малчин эмэгтэйн хүүхэд 5G сүлжээний тусламжтайгаар онлайн хичээлдээ холбогдож байна.

• Цахим засаглал ба E-Mongolia: Монголын Засгийн газар “Дижитал Үндэстэн” болох зорилго тавьсан бөгөөд E-Mongolia системээр 1264 төрлийн үйлчилгээг 1.3 сая хэрэглэгчдэд хүргэж байна. 5G-ийн хурд, найдвартай байдал нь энэ платформыг илүү хурдан, хүртээмжтэй болгож, иргэдэд жишээ нь, жолооны үнэмлэх, паспортын үйлчилгээг алсаас авахад дэмжлэг болно.

• Эдийн засаг, аж үйлдвэрийн хөгжил: 5G нь говийн бүсэд аж үйлдвэрийн төрөлжсөн бүс бий болгоход түлхэц өгнө гэж Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү онцлов. Уул уурхай, хөдөө аж ахуй зэрэг салбарт IoT (эд зүйлсийн интернет), автоматжуулсан системүүдийг нэвтрүүлэхэд 5G-ийн өндөр хүчин чадал, олон төхөөрөмжийг нэгэн зэрэг холбох чадвар чухал нөлөөтэй.

• Боловсрол, эрүүл мэндэд нөлөө: 5G нь алсын зайнаас сургалт, телемедициныг хөгжүүлэхэд тусална. Covid-19-ийн үеэр хөдөөгийн оюутнуудын интернет хүртээмж муугаас болж онлайн сургалтад хамрагдахад хүндрэл гарч байсан (жишээ нь, Сэлэнгийн оюутан Сэргэлэнгийн хувьд хязгаарлагдмал датагаас болж хичээлээ тасалдуулж байв). 5G-ийн хямд, хурдан интернет энэ асуудлыг шийдвэрлэж, хөдөөгийн хүүхдүүдэд чанартай боловсрол, эрүүл мэндийн үйлчилгээг хүргэнэ.
•  
• Хямд өртөгтэй дата: Монголд 1GB дата дунджаар 0.6 ам.доллар буюу дэлхийн дунджаас (4.2 ам.доллар) хямд байдаг. 5G-ийн хөгжилтэй хамт дата үйлчилгээний хүртээмж, хямд байдал улам сайжирч, иргэдийн санхүүгийн дарамтыг бууруулна.

Сорилтууд ба онцлог: Монголын хүн амын сийрэг байршил, өргөн уудам газар нутаг нь 5G-ийн дэд бүтэц бий болгоход их хэмжээний хөрөнгө оруулалт шаарддаг. Гэсэн хэдий ч оператор компаниуд 5G сүлжээний туршилтыг ажлыг амжилттай хийж, үе шаттайгаар асааж эхэллээ.

5G нь Монголд дижитал хуваагдлыг багасгаж, хөдөө орон нутгийн хөгжил, цахим засаглал, боловсрол, эрүүл мэнд, эдийн засгийн өсөлтөд томоохон хувь нэмэр оруулна. Гэхдээ хөрөнгө оруулалт, дэд бүтцийн хөгжил зэрэг сорилтуудыг даван туулах шаардлагатай.

Өнөөдрийн байдлаар дэлхийн 130 гаруй улс 5G хөдөлгөөнт холбооны үйлчилгээг нэвтрүүлээд байна. Дэлхийн хүн амын 21 хувь нь 1,76 тэрбум хүнд 10 сая гаруй 5G технологийн антен сүлжээгээр дамжуулан үйлчилгээ хүргэж байна.

• Өмнөд Солонгос 2019 онд 5G -г анх нэвтрүүлсэн бө 2025 он гэхэд хүн амын 60 хувь нь буюу 31 сая хүн 5G -ийн хэрэглэгч болно гэж тооцжээ.
• Хятад улс 1.3 тэрбум хүн, АНУ-д 200 сая, Европт 230 сая хүн тус, тус 5G -г ашиглаж байна.

Дэлхийн 186 улсад 623 оператор компани 5G сүлжээ байгуулахаар төлөвлөсөн, туршилт хийгдсэн, давтамжийн зөвшөөрөл өгөгдсөн, сүлжээгээ байгуулсан, үйлчилгээг эхлүүлсэн, зах зээлд бүрэн нэвтрүүлсэн байна.  

5G нь 2024 оны эцэс гэхэд мобайл дата урсгалын 34 хувийг эзэлж байсан бол 2030 оны эцэс гэхэд нийт мобайл датаны урсгалын 80%-ийг дамжуулах төлөвтэй гэж Эрикссон компаниас таамагласан байна. 2030 онд 5G сүлжээний дэлхийн холболтын тоо 6.3 тэрбумд хүрч, мобайл нийт холболтын 67 хувьтай тэнцэнэ.